Gwarancje bankowe - prawo i praktyka

W myśl art. 81  Prawa bankowego gwarancja bankowa to jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone określonymi dokumentami, jakie beneficjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty, bank wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji – bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku.

W piśmiennictwie prawniczym i orzecznictwie sądów przyjmuje się, że gwarancja to umowa pomiędzy bankiem-gwarantem a beneficjentem gwarancji, przy czym stroną jednostronnie zobowiązaną jest bank wystawiający gwarancję.

Zobowiązanie banku-gwaranta i jego świadczenie na rzecz beneficjenta mają charakter pieniężny.

Gwarancja bankowa z reguły służy zabezpieczeniu realizacji umowy zawartej pomiędzy beneficjentem (uprawnionym z gwarancji) a zleceniodawcą gwarancji (ang. an underlying contract).

Beneficjent gwarancji ma prawo żądać zapłaty od banku-gwaranta w przypadku zaistnienia okoliczności określonych w gwarancji a bank-gwarant weryfikuje żądanie zapłaty (zwane też w praktyce roszczeniem z gwarancji)  pod względem formalnej zgodności z treścią gwarancji.

W praktyce, aby gwarancja spełniała w stosunku do beneficjenta funkcję zabezpieczającą, powinna posiadać charakter nieodwołalny i bezwarunkowy, a bank-gwarant powinien zobowiązywać się  do wypłaty sumy gwarancyjnej na pierwsze pisemne żądanie beneficjenta.

Ponadto ważną cechą gwarancji bankowej jest samodzielny i nieakcesoryjny charakter zobowiązania banku-gwaranta, co oznacza, że zobowiązanie to jest niezależne od przyczyny wystawienia gwarancji, tj. kontraktu czy umowy zawartej pomiędzy zleceniodawcą a beneficjentem gwarancji.